Kỹ Thuật Cắt Lá Mạ Trong Trồng Lúa

Trong canh tác lúa, kỹ thuật cắt lá mạ là một biện pháp quan trọng để đảm bảo cây mạ phát triển khỏe mạnh, dễ dàng thích nghi sau khi cấy và tăng năng suất tổng thể. Dưới đây là bài viết chi tiết về lý do, thời điểm và cách thức thực hiện kỹ thuật này, dựa trên các thực hành nông nghiệp phổ biến.

1. Lý Do Phải Cắt Lá Mạ

Cắt lá mạ không phải là bước bắt buộc trong mọi trường hợp, nhưng nó mang lại nhiều lợi ích thiết thực, đặc biệt khi mạ phát triển quá mạnh hoặc trong điều kiện thời tiết bất lợi. Một số lý do chính bao gồm:

• Giảm chiều cao và tăng độ chắc khỏe: Mạ thường phát triển cao lêu nghêu nếu được chăm sóc tốt hoặc trong môi trường ấm áp, dẫn đến thân yếu, dễ đổ ngã khi cấy. Cắt lá giúp kiểm soát chiều cao, làm mạ thấp hơn, chắc hơn, dễ vận chuyển và giảm tổn thương rễ khi nhổ.
• Giảm thoát hơi nước và stress cấy: Lá mạ lớn làm tăng thoát hơi nước, khiến cây dễ bị héo sau khi cấy. Cắt lá giảm diện tích bề mặt lá, giúp mạ giữ nước tốt hơn, nhanh bén rễ và hồi xanh, đặc biệt ở vùng khô hạn hoặc khi cấy muộn.
• Kích thích đẻ nhánh và tăng năng suất: Việc cắt lá kích thích cây lúa tập trung năng lượng vào phát triển rễ và thân, thúc đẩy đẻ nhánh sớm sau cấy. Điều này giúp cây lúa có nhiều bông hơn, hạt chắc hơn, có thể tăng năng suất từ 5-10% so với mạ không cắt.

Theo các tài liệu nông nghiệp, kỹ thuật này đặc biệt hữu ích ở vùng nhiệt đới như Việt Nam, nơi mạ dễ mọc cao do nhiệt độ cao nên chúng ta càng phải lưu tâm đến việc cắt lá mạ.

2. Khi Nào Cần Cắt Lá Mạ

Thời điểm cắt lá cần được xác định dựa trên tuổi mạ, chiều cao và điều kiện mùa vụ. Không nên cắt quá sớm hoặc quá muộn để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của cây:

• Tuổi mạ phù hợp: Thường cắt khi mạ có 3-4 lá thật (khoảng 15-20 ngày sau gieo), trước khi cấy 5-7 ngày. Nếu mạ non quá (dưới 3 lá), cắt sẽ làm cây yếu; nếu muộn quá, mạ khó hồi phục.
• Chiều cao mạ: Cắt khi mạ cao hơn 20-25 cm, đặc biệt nếu mạ lêu nghêu do bón thừa đạm hoặc thiếu nắng.
• Điều kiện mùa vụ: Trong vụ hè thu (nắng nóng), cắt lá để giảm thoát nước; vụ đông xuân (lạnh), chỉ cắt nếu mạ phát triển quá mạnh. Không cắt nếu mạ đã đạt tiêu chuẩn chiều cao và sức khỏe tốt.

Theo khuyến cáo từ các trung tâm khuyến nông, nên kiểm tra mạ hàng ngày để quyết định cắt kịp thời, tránh để mạ quá cao dẫn đến đổ ngã.

Thời tiết lạnh chúng ta cắt lá mạ ít hơn so với thời tiết nắng nóng

3. Kỹ Thuật Cắt Lá Mạ Như Thế Nào

Kỹ thuật cắt lá cần thực hiện cẩn thận để tránh làm hỏng thân mạ. Dưới đây là các bước chi tiết:

3.1. Chuẩn bị dụng cụ

Sử dụng kéo sắc, sạch (hoặc máy cắt nếu quy mô lớn) để cắt nhanh, tránh lây bệnh. Khử trùng dụng cụ bằng nước vôi hoặc cồn để ngăn ngừa nấm mốc.

3.2. Vị trí cắt lá mạ

Cắt phần ngọn lá, loại bỏ 1/3 đến 1/2 chiều dài lá (khoảng 5-10 cm tùy chiều cao mạ). Không cắt sát thân để tránh tổn thương điểm sinh trưởng. Chỉ cắt lá già, giữ lại lá non ở gốc.

3.3. Cách thực hiện cắt lá mạ

• Giữ bó mạ thẳng đứng, cắt đều tay theo hàng để đảm bảo đồng đều.
• Cắt vào buổi sáng mát mẻ hoặc chiều tối để giảm stress cho cây.
• Sau cắt, tưới nước ngay để mạ giữ ẩm, tránh nắng trực tiếp 1-2 ngày.

4. Chăm Sóc Sau Cắt Lá Mạ

Bón phân lân-kali pha loãng để thúc rễ, phun thuốc trừ nấm nếu cần. Giữ mạ ẩm nhưng không úng nước.

Kỹ thuật này đơn giản, có thể làm thủ công cho ruộng nhỏ hoặc dùng máy cho quy mô lớn, giúp tiết kiệm thời gian.

5. Ví Dụ Cắt Lá Mạ Lúa Lai F1-GS55

Giống lúa GS55 là giống lúa lai 3 dòng, do Công ty CP Đại Thành khảo nghiệm và sản xuất tại Việt Nam. Đây là giống lúa nguyên liệu hàng đầu, phổ biến ở Việt Nam nhờ thời gian sinh trưởng ngắn (Miền Bắc: Vụ Xuân 124-140 ngày, vụ Mùa 103-106 ngày; Miền Nam: 90-95 ngày), năng suất trung bình 8 tấn/ha (có thể đạt 13-14 tấn/ha nếu thâm canh tốt), chống chịu sâu bệnh tốt (đặc biệt bạc lá, đạo ôn, khô vằn, rầy nâu), chống chịu thời tiết (bao gồm mặn, chua, ngập nước sau bão như Yagi 2024) và đẻ nhánh khỏe.

GS55 là giống lúa nguyên liệu năng suất cao

Chiều cao cây 108-114 cm, thân cứng, hạt to tròn, cơm dễ ăn không quá cứng mềm, phù hợp làm nguyên liệu (bún bánh, thức ăn nông nghiệp) và trồng ở mọi chân đất từ Bắc đến Nam, đặc biệt miền núi phía Bắc, Thanh Hóa-Nghệ An, và vùng lúa tôm Đồng bằng sông Cửu Long.

Với Giống Lúa Lai 3 Dòng GS55, kỹ thuật cắt lá mạ được áp dụng khi mạ phát triển quá cao do bón đạm mạnh hoặc thời tiết ấm, tận dụng đặc tính đẻ nhánh khỏe và bộ rễ phát triển của giống. Cụ thể:

• Thời điểm: Cấy khi mạ 4-5 lá (khoảng 15-20 ngày sau gieo). Nếu mạ cao >25 cm, cắt lá 5-7 ngày trước cấy để giảm chiều cao, giúp dễ cấy và tăng đẻ nhánh.
• Lợi ích: GS55 có khả năng chống chịu tốt, cắt lá giúp tập trung năng lượng vào rễ, tăng số bông to dài và hạt chắc, phù hợp vụ xuân muộn (miền Bắc) hoặc đông xuân/hè thu (miền Nam), đặc biệt ở khu vực khó canh tác.
• Lưu ý: Cung cấp đủ dinh dưỡng sau cắt để mạ hồi phục nhanh, tận dụng khả năng hấp thụ tốt của giống. Lượng giống khuyến nghị: 25-30 kg/ha cho cấy, 40 kg/ha cho sạ.

Để tìm hiểu giống lúa năng suất cao như GS55 cũng như hệ sinh thái nông nghiệp công nghệ của của GlobalCheck xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99 hoặc để lại thông tin tại mẫu “NHẬN TƯ VẤN”, GlobalCheck rất vui khi nhận được yêu cầu cũng như ý kiến đóng góp từ Anh/ Chị.