Đất Bị Kiềm- Nguyên Nhân, Biện Pháp Cải Tạo Hướng Hữu Cơ

Đất kiềm là một trong những vấn đề phổ biến trong nông nghiệp, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng và chất lượng nông sản. Để canh tác hiệu quả trên đất kiềm, bà con nông dân cần hiểu rõ nguyên nhân, tác hại và áp dụng các kỹ thuật cải tạo phù hợp.

I. ĐẤT KIỀM LÀ GÌ

Đất bị nhiễm Kiềm là loại đất có pH lớn hơn 7. Độ pH càng cao tính kiêm càng mạnh. Đất nhiễm Kiềm thường xuất hiện ở những khu vực ít mưa, khô hạn hoặc do tác động của con người.

Đất kiềm có nồng độ các ion kiềm như canxi (Ca²⁺), natri (Na⁺), magie (Mg²⁺), và kali (K⁺) cao. Đây là những khoáng chất rất quan trọng cho cây trồng. Tuy nhiên đất Kiềm lại làm cây trồng khó hấp thụ một số chất như: phốt pho (P), sắt (Fe), mangan (Mn), kẽm (Zn).

II. NGUYÊN NHÂN ĐẤT BỊ NHIỄM KIỀM

2.1. Đất Kiềm do điều kiện tự nhiên

• Vùng khô hạn, ít mưa: Lượng mưa thấp không đủ để rửa trôi các muối kiềm (như muối canxi, magie, natri) tích tụ trong đất, dẫn đến tăng độ pH.
• Đá mẹ giàu bazơ: Đất Kiềm là loại đất giàu bazơ vì vậy khi đất được hình thành từ đá mẹ giàu bazơ là một nguyên nhân chính tạo ra đất kiềm.
• Thủy triều (vùng ven biển): Nước biển mặn chứa nhiều ion natri có thể xâm nhập vào đất, làm tăng tính kiềm.

2.2. Đất nhiễm Kiềm do hoạt động canh tác

• Sử dụng phân bón hóa học không đúng cách: Lạm dụng các loại phân bón chứa gốc kiềm (như phân đạm nitrat) hoặc bón vôi quá mức có thể làm tăng độ pH của đất.
• Tưới tiêu không hợp lý: Tưới nước có hàm lượng muối cao hoặc hệ thống thoát nước kém có thể dẫn đến tích tụ muối kiềm trên bề mặt đất.

Đất bị Kiềm thường bị nén, cây trồng khó hấp thụ chất dinh dưỡng và rễ kém phát triển

III. Tác hại của đất kiềm đối với cây trồng

• Khó hấp thụ dinh dưỡng: Khi đất quá kiềm, nhiều nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng như phốt pho (P), sắt (Fe), mangan (Mn), kẽm (Zn), bo (B) sẽ bị chuyển sang dạng khó hòa tan, cây trồng không hấp thụ được. Dẫn đến cây trồng bị thiếu vi lượng và đa lượng gây ra hiện tượng còi cọc, vàng lá.
• Độc tính ion:  Do khó hấp thụ vi lượng và đa lượng dẫn đến tích tụ một số ion có độc tố như natri (Na⁺) làm cháy lá, rụng lá non.
• Ảnh hưởng đến vi sinh vật đất: Đất Kiềm khiến nhiều sinh vật có lợi khó phát triển nên ảnh hưởng tiêu cực đến cây trồng bởi những sinh vật này đóng vai trò quan trọng phân giải chất hữu cơ và chuyển hóa dinh dưỡng cho cây.
• Cấu trúc đất kém: Đất Kiềm thường có cấu trúc nén chặt nên rất khó thoát nước, rễ cây cũng khó phát triển ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.

IV. CẢI TẠO ĐẤT KIỀM THEO HƯỚNG HỮU CƠ

Mục tiêu của cải tạo đất kiềm là giảm độ pH về mức trung tính hoặc hơi axit (pH 6.0-7.0), tạo môi trường thuận lợi cho cây trồng. Bài viết dưới đây chúng ta cùng nhau tìm hiểu một số phương pháp cải tạo đất kiềm theo hướng hữu cơ, xây dựng một nền nông nghiệp bền vững.

4.1. Bổ sung chất hữu cơ cho đất kiềm

Chất hữu cơ sau khi phân hủy sẽ tạo ra các axit hữu cơ yếu giúp trung hòa bớt tính kiềm của đất. Ngoài ra chúng còn tăng độ xốp cho đất nhờ vậy giúp cây trồng tăng khả năng hấp thụ các chất vi lượng và đa lượng vốn bị kiềm hóa làm ảnh hưởng.

• Phân chuồng hoai mục: Tùy theo độ kiềm của đất ta bón từ 1-2 tấn phân chuồng hoai mục cho 1 sào nam bộ (1.000 m2). Phân chuồng không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và tạo môi trường sống cho vi sinh vật.
• Phân xanh: Trồng các loại cây phân xanh (như cây họ đậu, cốt khí, điền thanh) rồi vùi vào đất trước khi trồng vụ mới. Cây phân xanh sẽ cung cấp chất hữu cơ và nitơ cho đất, đồng thời quá trình phân hủy cũng sinh ra axit hữu cơ.
• Tro trấu, vỏ cà phê: sử dụng nguyên liệu này ủ cùng phân chuồng sẽ bổ sung một số nguyên tố vi lượng và cải tạo cấu trúc đất. Lưu ý: Không nên dùng tro trấu trực tiếp với lượng lớn nếu đất đã quá kiềm.

Phân bón hữu cơ vi sinh BioSoy VMH03

Ngoài ra chúng ta cũng có thể sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh, không giống phân chuồng hoai mục chỉ sử dụng để bón lót, với phân bón hữu cơ công nghiệp bà con có thể vừa bón lót và bón thúc cho cây trồng. Tiêu biểu như phân bón hữu cơ vi sinh BioSoy VMH03. Khi sử dụng phân bón này chúng mang lại nhiều lợi ích như:

• Cân bằng pH tăng độ xốp cho đất.
• Tiêu diệt vi sinh vật có hại theo cơ chế tự nhiên.
• Kích rễ giúp cây trồng dễ dàng hấp thụ chất dinh dưỡng.

Nhờ vi khuẩn Bacillus tiết enzyme ức chế tuyến trùng rễ và nấm bệnh, giúp tiêu diệt vi sinh vật gây hại. Phân bón hữu cơ vi sinh BioSoy VMH03 không chỉ giúp cải tạo đất mà còn giúp tiết kiệm phân bón vô cơ và thuốc bảo vệ thực vật, từ đó hướng tới nền nông nghiệp bền vững, không gây ô nhiễm môi trường.

4.2. Sử dụng vật liệu có tính axit hữu cơ

• Bã cà phê, vỏ cam quýt: Các loại vật liệu này có tính axit nhẹ, có thể trộn vào đất hoặc ủ làm phân bón.
• Lưu huỳnh sinh học (Lưu huỳnh nguyên tố): Đây là một phương pháp hiệu quả để giảm pH đất nhanh chóng. Lưu huỳnh nguyên tố (bột lưu huỳnh) khi được vi sinh vật trong đất oxy hóa sẽ tạo ra axit sulfuric, giúp giảm độ kiềm của đất. Liều lượng sử dụng cần được tính toán cẩn thận dựa trên độ pH hiện tại của đất và loại cây trồng. Lưu ý: Cần tham khảo ý kiến chuyên gia nông nghiệp hoặc đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, tránh bón quá liều gây chua đất cục bộ.

Tăng cường chất hữu cơ là cách tốt nhất để cải tạo đất bị nhiễm kiềm

4.3. Trồng cây chịu kiềm hoặc cây cải tạo đất

• Cây lúa: Lúa cây ưa nước nhờ đất ngâm lâu trong nước giúp phân hủy hữu cơ trong môi trường yếm khí tạo điều kiện giảm độ kiềm của đất.
• Cây họ đậu: Cây họ đậu không chỉ có khả năng chịu đất kiềm mà còn có khả năng cố định đạm, làm giàu dinh dưỡng cho đất.

4.4. Quản lý nước và tưới tiêu hợp lý

• Kiểm tra chất lượng nước tưới: Nếu nguồn nước tưới có độ pH cao hoặc chứa nhiều muối, bà con cần cân nhắc các giải pháp xử lý nước hoặc tìm nguồn nước khác.
• Hệ thống thoát nước tốt: Tránh tụ muối trên bề mặt, một trong những nguyên nhân gây ra kiềm cho đất.
• Tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mưa: Giúp hạn chế bay hơi nước và tích tụ muối.

4.5. Luân canh cây trồng

Mỗi cây trồng có đặc tính khác nhau, đặc biệt liên quan đến bộ rễ. Việc luân canh cây trồng giúp cân bằng chất dinh dưỡng, cải thiện cấu trúc đất. Tránh trồng một loại cây trong thời gian dài.

Cải tạo đất kiềm đòi hỏi sự kiên trì và hiểu biết, nhưng với việc áp dụng đúng các kỹ thuật hữu cơ, bà con nông dân hoàn toàn có thể biến đất kiềm trở nên màu mỡ, mang lại những vụ mùa bội thu.

V. KẾT LUẬN ĐẤT KIỀM VÀ CẢI TẠO ĐẤT KIỀM

Như vậy ta thấy đất Kiềm không gây tác hại lớn như đất chua, nhưng chúng làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cây trồng làm cây kém phát triển và tốn nhiều phân bón cũng như thuốc bảo vệ thực vật.

Để cải tạo đất kiềm, nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta chính là tăng cường chất hữu cơ cho đất để làm tăng độ xốp và cân bằng kiềm cho môi trường đất.

Để biết thêm thông tin chi tiết về phân bón Biosoy VMH03 cũng như hệ sinh thái nông nghiệp công nghệ cao của chúng tôi như: drone nông nghiệp, thiết bị dẫn đường tự động NX510, san phẳng mặt ruộng tự động,…, xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99 hoặc để lại thông tin tại mẫu “NHẬN TƯ VẤN”, GlobalCheck rất vui khi nhận được yêu cầu cũng như ý kiến đóng góp từ Anh/ Chị.