Sẽ Có Khung Pháp Lý Cơ Bản Cho Thị Trường Carbon Nội Địa

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã cơ bản hoàn thiện hệ thống pháp lý cần thiết để quản lý và vận hành thị trường carbon trong nước. Dự kiến trong năm 2025, Chính phủ sẽ ban hành ba nghị định liên quan đến lĩnh vực này hướng tới thành lập sàn giao dịch tín chỉ carbon.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng đã có bài phát biểu làm rõ các vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến việc thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu tại Quốc Hội- Ảnh Báo Nhân Dân

1. Những Tiến Bộ Nổi Bật Trong Công Tác Bảo Vệ Môi Trường

Chiều ngày 28/10, đại diện Chính phủ, Bộ trưởng Trần Đức Thắng đã trình bày giải trình các nội dung mà đại biểu nêu ra. Ông nhấn mạnh rằng Luật Bảo vệ môi trường 2020 đại diện cho một bước ngoặt quan trọng trong cách tiếp cận phát triển bền vững tại Việt Nam. Luật không chỉ là bộ khung pháp lý về quản lý môi trường mà còn thể hiện sự đổi mới, cam kết hành động vì một tương lai xanh sạch.

Luật này giới thiệu nhiều chính sách đột phá, chuyển đổi từ mô hình quản lý thụ động, khắc phục hậu quả sang cách tiếp cận chủ động, kiểm soát rủi ro và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Đồng thời, chuyển từ các biện pháp hành chính sang công cụ kinh tế thị trường với sự can thiệp của Nhà nước.

Sau gần bốn năm áp dụng, lĩnh vực bảo vệ môi trường đã chứng kiến sự thay đổi tích cực ở ba khía cạnh chính: hệ thống pháp lý, nhận thức xã hội và thực thi. Nhiều cơ chế mới đã được triển khai và mang lại hiệu quả ban đầu.

Đại biểu Quốc Hội tham gia buổi họp- Ảnh: Báo Nhân Dân

Thực tiễn cho thấy nhiều thành tựu đáng kể, với sự ra đời của các mô hình phát triển xanh, đô thị sinh thái và khu công nghiệp theo hướng tuần hoàn. Việc áp dụng công nghệ số và hệ thống quan trắc tự động để giám sát nguồn thải và chất lượng môi trường đã được mở rộng đáng kể.

Đặc biệt, trong lĩnh vực nông nghiệp, các công nghệ tiên tiến như hệ thống định vị chính xác DTALS (Dynamic Tracking and Location System) là hạ tầng định vị chính xác, nó là nền tảng cho các công nghệ như giám sát tự động giúp phát hiện sớm sâu bệnh, tình trạng sức khỏe cây trồng ở từng vị trí chính xác, từ đó giảm thiểu việc sử dụng thuốc trừ sâu và hóa chất, góp phần bảo vệ môi trường đất đai và nước. 

Ngoài ra, thiết bị san phẳng tự động GP2300 giúp làm mặt ruộng gần như phẳng tuyệt đối, hỗ trợ tối ưu hóa việc sử dụng nước và giảm phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa, thúc đẩy nền nông nghiệp bền vững hơn.

Chất lượng môi trường tại nhiều địa phương đã được cải thiện, với việc giải quyết cơ bản các vấn đề tồn đọng lâu năm. Nhận thức và hành vi của cộng đồng về bảo vệ môi trường cũng thay đổi rõ rệt, khẳng định sự đồng lòng trong việc coi đây là trách nhiệm chung của mọi người.

Bộ trưởng nhấn mạnh rằng các chỉ số môi trường trong Báo cáo của Đoàn giám sát, so sánh với năm 2020 và trước đó, phản ánh nỗ lực lớn của toàn hệ thống chính trị. Ví dụ, tỷ lệ thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị tăng từ 94,71% năm 2020 lên 97,28% năm 2024. Tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung nâng từ 89,47% năm 2020 lên 95,37% năm 2025.

Tỷ lệ cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung tăng từ 17,2% năm 2020 lên 31,5% năm 2024. Tỷ lệ nước thải sinh hoạt đô thị được xử lý tăng từ 14% năm 2020 lên 18% năm 2024. Số lượng cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng giảm từ 83 năm 2020 xuống còn 38 năm 2025.

Những kết quả này đã góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ phát triển bền vững thế giới, với thứ hạng 54/166 quốc gia và vùng lãnh thổ, tăng 34 bậc so với năm 2016 và đứng thứ hai ASEAN.

2. Bốn Nhiệm Vụ Chính Để Đột Phá Trong Bảo Vệ Môi Trường

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cũng làm rõ một số vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm. Về quản lý rác thải sinh hoạt và nhựa, ông cho hay Việt Nam phát sinh khoảng 25,3 triệu tấn rác mỗi năm, trong đó 1,8 triệu tấn là nhựa, tạo áp lực lớn cho hệ thống thu gom và xử lý. Dù đã có nhiều nỗ lực, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như đại biểu đã đề cập.

Về ô nhiễm không khí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng Kế hoạch hành động quốc gia khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến 2045. Kế hoạch đề xuất các giải pháp như hoàn thiện chính sách kiểm soát nguồn thải, nâng cao năng lực quan trắc và dự báo, thúc đẩy giao thông xanh, nâng cao nhận thức cộng đồng, tăng cường thanh tra giám sát.

Về thị trường carbon nội địa, Bộ trưởng khẳng định đã hình thành khung pháp lý cơ bản để quản lý. Trong năm 2025, Chính phủ dự kiến ban hành ba nghị định, đồng thời nghiên cứu các quy định về thuế, phí liên quan đến giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon. Sẽ công bố tiêu chuẩn tín chỉ carbon và phương pháp tạo tín chỉ để doanh nghiệp triển khai dự án nội địa.

Bên cạnh thành tựu, Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường thừa nhận các tồn tại như suy thoái môi trường vẫn phức tạp ở một số khu vực, tiến độ bảo vệ môi trường còn chậm so với kỳ vọng, ô nhiễm không khí tại đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh vẫn nghiêm trọng, ô nhiễm sông ngòi chưa được giải quyết triệt để, hạ tầng xử lý chất thải còn thiếu đồng bộ.
Dựa trên kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm, Chính phủ và Bộ tập trung vào bốn nhiệm vụ trọng tâm để đảm bảo môi trường lành mạnh, sinh thái bền vững vì sức khỏe người dân:

Thứ nhất, đột phá về chính sách pháp luật, tập trung kinh tế hóa môi trường, thúc đẩy kinh tế xanh, tuần hoàn và carbon thấp; cải cách hành chính, tháo gỡ vướng mắc đầu tư – các nội dung này đã được Bộ đề xuất trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, khóa XV.

Thứ hai, đột phá quản lý chất thải, huy động nguồn lực xử lý dứt điểm các điểm nóng ô nhiễm, ưu tiên giải quyết vấn đề chất thải rắn sinh hoạt; khai thác giá trị tài nguyên từ chất thải; thúc đẩy kinh tế tuần hoàn; xây dựng lộ trình phân loại rác tại hộ gia đình.

Thứ ba, đột phá về khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, hoàn thiện hạ tầng giám sát. Ưu tiên đầu tư hệ thống quan trắc tự động, tích hợp dữ liệu số để đảm bảo minh bạch và kịp thời. Xây dựng sàn giao dịch carbon nội địa, thử nghiệm vận hành từ cuối năm 2025. Triển khai hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon. 

Trong đó, theo chúng tôi việc tích hợp các công nghệ như DTALS giúp phát hiện sớm sâu bệnh nhằm giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, và thiết bị GP2300 để san phẳng ruộng đồng, hỗ trợ giảm phát thải khí mê-tan trong sản xuất nông nghiệp là một trong những giải pháp quan trọng hướng tới mục tiêu giảm phát thải về không vào năm 2050.

Thứ tư, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng và năng lực cán bộ. Ưu tiên đưa nội dung bảo vệ môi trường vào giáo dục quốc dân, đa dạng hóa chiến dịch truyền thông để thay đổi hành vi. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý môi trường chuyên sâu, đặc biệt ở cấp cơ sở.

Để tìm hiểu nền nông nghiệp xanh, giảm phát thải cũng như hệ sinh thái nông nghiệp thông minh của GlobalCheck xin vui lòng liên hệ: 0981.85.85.99 hoặc để lại thông tin tại mẫu “NHẬN TƯ VẤN”, GlobalCheck rất vui khi nhận được yêu cầu cũng như ý kiến đóng góp từ Anh/ Chị.